Etrafımızdaki en büyük gizemlerden biri Paskalya Bilim adamlarının 900 yıl önce ikonik taş kafaları kimin inşa ettiğini belirlemesiyle ada nihayet çözülebilir.
Geçmişte araştırmacılar, 12 ile 80 ton arasındaki heykellerin yüzlerce işçinin ortak çabasını gerektiriyordu inşa etmek ve taşımak.
Ancak yeni arkeolojik kanıtlar, moai olarak bilinen heykellerin tek bir güçlü şeflik tarafından yapılmadığını gösteriyor.
Bunun yerine, her bir moai, tek bir heykel üzerinde dört ila altı kadar az kişinin çalıştığı küçük bir klan veya bireysel bir aile tarafından oyulmuştu.
Aşağıda keşfedebileceğiniz adanın ana moai ocağının yeni bir 3 boyutlu modelini kullanan arkeologlar, heykellerin üretildiği 30 eşsiz ‘atölye’ belirlediler.
Araştırmacılar, her klanın kendine özgü bir sanatsal tarzı, özel teknikleri ve tercih ettiği kazma alanları olduğunu buldu.
Binghamton Üniversitesi’nden baş yazar Profesör Carl Lipo şunları söylüyor: ‘Kendi spesifik alanlarında yoğun bir şekilde çalışan farklı klan gruplarına gerçekten uyum sağlayan ayrı atölye çalışmaları görüyoruz.
‘Burada bir dizi heykelin yapıldığını, burada da bir dizi heykelin yapıldığını ve bunların yan yana dizildiğini inşaattan grafiksel olarak görebiliyorsunuz.’
Araştırmacılar, 900 yıl önce bu devasa anıtları kimin inşa ettiğini ortaya çıkararak, Paskalya Adası kafalarının (resimde görülen) gizemini nihayet çözdüler.
Bilim insanları, yüzlerce kafanın bulunabileceği Rapa Nui ocağının 22.000 fotoğrafını, aşağıda keşfedebileceğiniz tek bir 3D modelde (resimde) birleştirdi
Rapa Nui’de Moai üretimi 13. yüzyılda başladı Polinezya toplulukları giderek daha büyük anıtlar oymaya başladıkça.
1700’lerde ilk Batılı kaşifler geldiğinde, adanın etrafında yaklaşık 1000 heykel vardıRano Raraku ocağında kısmen tamamlanmış çok daha fazlası var.
Ancak bu ada topluluğunun bu anıtları inşa etmek için bu kadar büyük kaynaklara nasıl ve neden yatırım yaptığı bir sır olarak kaldı.
Profesör Lipo, ‘Taş ocağı arkeolojik Disneyland’a benziyor’ diyor.
‘Her zaman bir bilgi ve kültürel miras hazinesi olmuştur, ancak oldukça az belgelenmiştir.’
PLoS One dergisinde yayınlanan yeni bir çalışmada Profesör Lippo ve meslektaşları, taş ocağının ayrıntılı bir dijital haritasını oluşturarak bu bulmacayı çözmeye çalıştı.
Araştırmacılar, bir drone kullanarak sitenin yaklaşık 22.000 fotoğrafını çekti ve bunları herkesin keşfedebileceği tek bir 3D modelde birleştirdi.
Bu inanılmaz harita, alanı gelecekteki çalışmalar için korumanın yanı sıra, önceki çalışmalardan gizlenen bazı şaşırtıcı ayrıntıları da ortaya çıkardı.
Moai olarak bilinen kafaların üretildiği alanın yeni bir 3 boyutlu modelini kullanan bilim insanları, her kafanın merkezi bir otorite yerine küçük bir aile veya klan tarafından üretildiğini ortaya çıkardı.
Profesör Lipo şunları söylüyor: ‘Yerde göremediğiniz şeyleri görebilirsiniz. Üstleri, yanları ve asla yürüyemeyeceğiniz her türlü alanı görebilirsiniz.’
Daha da önemlisi bu, her bir atölye çalışmasının gerçekte ne kadar farklı olduğunu ortaya çıkardı.
Örneğin, moai’ler genellikle baş ve vücudun ana hatlarını çizmeden önce yüz ayrıntılarının iyileştirilmesiyle oyulmuştur.
Ancak diğerleri yüzeyden başlamadan önce bloğun tamamını oydular, bazıları ise kayalıkların yanlarına doğru çalıştı.
Benzer şekilde, bazı moai’ler, benzersiz bir sanatsal vizyonun belirgin işaretlerini taşır; bazıları belirgin bir şekilde kadınsı bir görünüme sahiptir.
Atölyelerin ayrıca geniş coğrafi alanlardan ziyade kayanın doğal özelliklerine göre bölünmüş olduğu görülüyor.
Araştırmacılar bunun, taş ocağına erişimin tek bir otorite tarafından kontrol edilmediğini, bireysel grupların kendi aralarında pazarlık yaptığını gösterdiğini söylüyor.
Bu bulgular, moai gibi büyük anıtların, birçok insanı tek bir proje için harekete geçiren büyük, güçlü bir hiyerarşinin kanıtı olduğu görüşüne meydan okuyor.
Arkeologlar her biri kendine özgü stil ve yöntemlere sahip 30 farklı ‘atölye’ (resim) kanıtı buldu
Bazı klanların kendi benzersiz tarzları bile vardı; bir grup dişi moai üretiyordu (resimde)
Bu, moai’yi inşa etmenin ve taşımanın önceki araştırmacıların inandığı kadar fazla emek gerektirmediğine dair giderek artan sayıda kanıtı destekliyor.
Geçmişte insanlar moai’lerin taş ocağından nihai konumlarına kadar sırtlarında sürüklendiğine ve bunun büyük miktarda çaba gerektireceğine inanıyordu.
Ancak yakın zamanda yapılan bir çalışmadaAntropologlar, Rapa Nui halkının heykelleri zig-zag şeklinde sallamak için muhtemelen ip kullandığını buldu.
Kafanın her iki yanına ipler bağlanarak ve ileri geri çekilerek moai yan yana sallanabilir ve ‘yürüme’ hareketi ile ileri doğru karıştırılabilir.
Bu teknik, küçük insan ekiplerinin devasa moai’yi nispeten az çabayla uzun mesafeler boyunca hareket ettirmesine olanak tanıyacaktı.
Taş kafalar daha sonra taş ocağını nihai varış noktasına bağlayan özel olarak yapılmış ‘moai yolları’ boyunca taşındı.
Yaklaşık 4,5 metre genişliğinde ve içbükey profilli olarak yapılan araştırmacılar, bu yolların özel şeklinin kafaların dengelenmesine yardımcı olduğunu ve onların ileri doğru hareket etme olasılığını artırdığını buldu.
3D modelleme ve gerçek hayat deneylerinin bir kombinasyonunu kullanan Profesör Lipo ve çalışma arkadaşları daha önce sadece 18 kişiyle bir moai’yi ‘yürüyebileceklerini’ bulmuşlardı.
Bu yöntemin o kadar kolay olduğu ortaya çıktı ki, sallanma başladıktan sonra insanların ipleri yalnızca tek elle çekmeleri yeterliydi.
Bu, moai’nin bilim adamlarının daha önce düşündüğünden çok daha az sayıda insan tarafından üretildiği ve taşındığı fikrini destekliyor; çalışmalar, en az 18 kişinin heykeli ipler kullanarak ‘yürüyebildiğini’ gösteriyor.
Bu, moai üretiminin muhtemelen küçük ölçekte gerçekleştiğine ve herhangi bir zamanda yalnızca birkaç kişinin dahil olmasına ihtiyaç duyulduğuna dair bir başka kanıttır.
Araştırmacılar, bir moai yapmanın yalnızca dört ila altı oymacıya ve malzemeleri taşımak ve alet ve halat üretimine yardımcı olmak için 10 ila 20 kadar az ek personele ihtiyaç duyacağını tahmin ediyor.
Antropologlar Rapa Nui’nin siyasi olarak birleşmiş olmadığına, bunun yerine birçok küçük ve bağımsız aile grubundan oluştuğuna inandıkları için bu mantıklıdır.
Profesör Lipo şunları söylüyor: ‘İnsanların dev heykelleri hareket ettirme yeteneğine baktığımızda, bunu yapmak için çok fazla insanın gerekmediğini görüyoruz.
‘Böylece heykelleri taşımak için gereken insan sayısı, yer sayısı, taşocakçılığının gerçekleştiği ölçek ve ardından toplulukların ölçeği arasındaki tüm noktaları gerçekten birleştiriyor.’