Başkan Yardımcısı Komisyon III DPR Sari Yuliati planın şöyle olduğunu belirtti: emeklilik 1980 tarih ve 12 Sayılı En Yüksek/Üst Devlet Kurumu Başkanları ve Üyeleri ile En Yüksek/Yüksek Devlet Kurumu Eski Başkanları ile En Yüksek Devlet Kurumu Eski Üyelerinin Mali/İdari Haklarına İlişkin Kanun’da düzenlenen kanun, ölçülülük esasına göre hazırlanmıştır. Sari Yuliati’nin beyanı, DPR üyelerinin ömür boyu emeklilik maaşı alanlar listesinden çıkarılmasına ilişkin 12/1980 sayılı Kanuna ilişkin maddi inceleme duruşması sırasında iletildi.
Malzeme testi davası Anayasa Mahkemesi 176/PUU-XXIII/2025 vaka numarasıyla kayıtlıdır. Bu arada bugünkü oturumda DPR’nin açıklamalarının dinlenmesi planlanıyor.
Anayasa Mahkemesi’nin resmi internet sitesinden aktaran Sari Yuliati, 24 Kasım 2025 Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Sürekli emeklilik haklarının verilmesi, yalnızca ölçüsüz yardım sağlanmasına değil, hizmet süresine dayanmaktadır.” dedi.
Golkar Partili bu politikacı, beş yıl boyunca tam dönem görev yapan DPR üyelerinin temel emekli maaşının yalnızca yüzde 60’ı kadar emekli maaşı aldığını açıkladı. Bu arada, maksimum yüzde 75 oranına ancak bir kişinin birikimli olarak altı yıl üç ay hizmet etmesi durumunda ulaşılabilir. Yüzde 75’lik azami sınırlama sistemiyle, 12/1980 sayılı Kanundaki emeklilik planının orantılı, ölçülebilir şekilde tasarlanmış ve mali güvencelere sahip olduğunun kabul edildiğini söyledi.
Sari’ye göre bu emeklilik sistemi, emekli maaşının değerini yasa koyucunun hizmet ettiği hizmet süresiyle orantılı kalacak şekilde otomatik olarak sınırlıyor. 12/1980 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak hesaplanırsa, açıklanan mekanizmaya göre DPR liderleri ve üyeleri tarafından alınan en yüksek emekli maaşı miktarı ayda 3.780.000 IDR’dir. Sari, “Uygulamada birçok DPR üyesi önümüzdeki dönemde de hizmet vermeye devam edecek” dedi.
Anayasa Mahkemesi’nden DPR üyelerinin, En Yüksek/Yüksek Devlet Kurumlarının Liderleri ve Üyelerinin Mali/İdari Hakları Kanunu uyarınca ömür boyu emeklilik maaşı alanlar listesinden çıkarılması, ayrıca En Yüksek/Yüksek Devlet Kurumu Eski Başkanları ve En Yüksek Devlet Kurumu Eski Üyelerinin çıkarılması istendi. Anayasa Mahkemesi’ne dava açan kişi Lita Linggayani adında bir psikiyatrist ve Syamsul Jahidin adında bir öğrenciydi. 12/1980 sayılı Kanunun 1a maddesi, 1f maddesi ve 12. maddesinin anayasaya uygunluğunu test ettiler.
10 Ekim 2025 Cuma günü yapılan ön inceleme duruşmasında dilekçe sahipleri, 1. maddenin a bendinde yer alan “Halk Temsilciler Meclisi Üyesi” ibaresinin eşitsizlik ve hukuki adaletsizlik yarattığını savundu. Başvurana göre bu hüküm, yalnızca bir dönem, yani beş yıl görev yapan DPR üyelerinin, miras yoluyla bile aktarılabilen ömür boyu emekli maaşı almasına olanak tanıyor. Başvurana göre bu durum, adalet ilkelerine ve halkın refahını hedefleyen hukuk devleti ilkelerine aykırıdır.
Dilekçe sahipleri, DPR üyelerine ömür boyu emekli maaşı sağlamanın devlet üzerinde orantısız bir mali yük oluşturduğunu iddia ediyor. Sunulan verilere göre, DPR üyelerine yönelik toplam emeklilik maaşı 226.015 milyar IDR’ye ulaştı ve bu tutarın tamamı Devlet Gelir ve Harcama Bütçesinden (APBN) geliyor.
Başvurucu daha sonra diğer devlet kurumlarının emeklilik sistemlerini karşılaştırmıştır. Yüksek Mahkeme Hakimleri, BPK üyeleri, devlet memurları (ASN), TNI ve Polri için emekliliğe esas olan hizmet süresi genellikle 10 ile 35 yıl arasında değişmektedir. Bu arada, DPR üyelerinin görev süresi yalnızca bir ila beş yıl arasında olmasına rağmen hâlâ ömür boyu emeklilik haklarına sahipler.
Başvurucu ayrıca diğer bazı ülkelerdeki uygulamalardan da bahsetmiştir. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık’ta parlamento üyelerinin emeklilik hakları görev süresi, yaş ve katkılara dayanmaktadır. Avustralya’da, katkıya dayalı emeklilik sistemi 2004’ten bu yana uygulanmaktadır. Bu arada Hindistan’da milletvekilleri için ömür boyu emeklilik sistemi hâlâ yürürlüktedir ancak devlet maliyesi üzerinde bir yük olarak görüldüğü için sıklıkla kamuoyunun eleştirilerine maruz kalmaktadır; başvuru sahibine göre bu durum Endonezya’dakine benzer.
Ayrıca başvuru sahibi, DPR’nin ahlak ve performansının, aldıkları kolaylıklar ve ödeneklerle orantılı olmadığı düşünülen yönlerini de vurguladı. Dilekçe sahibi, genel kurul oturumlarına katılımın düşük olması ve DPR üyelerinin, halkın temsilcisi olarak sorumluluklarını yansıtmadığı düşünülen davranışlarına ilişkin kamuoyu görüşlerine değindi.