Singapur, dünyanın en yoğun deniz koridorlarından birinin içinde ve çevresinde, kıyılarında faaliyet gösteren “haydut” veya “gölge filo” tankerlerinin sayısının giderek arttığını bildirdi.
Uluslararası denizcilik otoriteleri tarafından aktarılan Lloyd’s List Intelligence verilerine göre, bu tür gemilerden en az 27’si Aralık ayı başlarında Singapur Boğazı’ndan geçerken, diğer 130 gemi de Endonezya’nın Riau Takımadaları çevresinde toplanmıştı.
Önerilen Hikayeler
4 öğenin listesilistenin sonu
Boğazdaki trafik yoğun olmaya devam ederken ve görünüşte rutin görünse de (her yıl 80.000’den fazla gemi boğazdan geçiyor), gemi gözlemcileri ve analistler bu suları kullanan bazı gemilerin profilinin yakın zamanda değiştiğini söylüyor.
Neden Singapur yakınlarında bu kadar çok ‘haydut’ tanker ortaya çıkıyor?
Ukrayna ve Orta Doğu’daki çatışmalar, Batı’nın Rusya ve İran gibi ülkelerden yapılan petrol ihracatına yönelik yaptırımlarında artışa yol açtı. Avrupa Komisyonu ve Amerika Birleşik Devletleri Trump yönetimi Yakın zamanda Venezuela petrolüne yönelik yaptırımları da yeniledi veya genişletti.
Sonuç olarak, yaptırıma tabi petrolün hareketini sürdürmek için paralel, resmi olmayan bir deniz ağı ortaya çıktı.
Singapur Boğazı, küresel deniz ticareti için hayati bir arterdir ve yolculukları boyunca bir noktada dünya ticareti yapılan malların yaklaşık üçte birini taşır. Denizdeki tankerler için bu neredeyse kaçınılmazdır; boğaz, Hint Okyanusu ile Güney Çin Denizi arasında doğal bir geçiş kapısıdır ve aynı zamanda yoğun bir ticaret arteridir.
Denizcilik ve Liman İdaresi, Singapur sularındaki gemi hareketlerini izlemektedir. Ancak uluslararası hukuk, gemiler açık denizlere, yani uluslararası sulara doğru hareket ettiğinde, gölge filoların düzenleyici gri bölgelerde gelişmesine izin verdiğinde yapılabilecek eylemleri sınırlandırıyor.
Son haftalarda, Singapur’un karasularının hemen ötesinde (kıyısından yaklaşık 22,2 kilometre uzakta), uluslararası sularda, şehir devletinin kolluk kuvvetlerinin erişim alanının hemen dışında şüpheli nakliye faaliyeti kaydedildi.
‘Gölge filolar’ nedir ve yaptırımlardan nasıl kaçınırlar?
Kayıt sonucunda yaptırımlar Son yıllarda Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı, İran’ın nükleer programı ve en son ABD Başkanı Donald Trump’ın Venezüella’ya karşı kampanyası nedeniyle Batılı hükümetler tarafından yapılan baskılara rağmen, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün veri tabanına göre, dünya çapında yanlış bayrak taşıyan gemilerin sayısı bu yıl iki kattan fazla artarak çoğu tanker olmak üzere 450’nin üzerine çıktı.
Denizdeki tüm gemilerin, uluslararası sulardaki operasyonlarını düzenleyen yasal yargı yetkisini gösteren bir bayrak taşımaları gerekmektedir. Gemilere vatandaşlık veren organ BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’dir (UNCLOS).
Bir gölge gemi veya “hayalet” gemi, tipik olarak, mülkiyeti belli olmayan, eskimiş bir gemidir. Bu gemiler sık sık bayrak değiştiriyor; örneğin ABD Tanker ele geçirildi SkipperBu ayın başlarında Venezuela açıklarında, Venezuela’nın komşusu Guyana hükümeti, “yanlışlıkla Guyana bayrağını dalgalandırdığını” söyledi ve ülkede kayıtlı olmadığını açıkladı.
Gölge gemilerin operatörleri ayrıca kayıt ayrıntılarını tahrif ediyor, sahte coğrafi konum kodları yayınlıyor ve hatta tespit edilmekten kaçınmak ve UNCLOS yasalarını atlatmak için izleme sistemlerini tamamen kapatıyor.
Bu gemiler tipik olarak yaptırıma tabi petrol ve askeri teçhizat gibi diğer kısıtlı malları taşıyor. Tespit edilmekten kaçınmak için genellikle gece karanlığında riskli gemiden gemiye kargo transferleri gerçekleştirirler. Bu ciddi güvenlik ve çevre riskleri yaratabilir.
Ek olarak, tankerlerin çoğu, Dubai gibi anonim veya yeni kurulmuş firmalar tarafından hızlı alım ve satımın yapılabildiği yargı bölgelerindeki paravan şirketlerin mülkiyetindedir ve bu da kökenlerinin izini sürmeyi daha da zorlaştırmaktadır.
Avustralya’daki New South Wales Üniversitesi’nden deniz hukuku uzmanı Jennifer Parker, artan sayıda gölge filonun “gerçek bir zorluk” oluşturduğunu söyledi.
Parker, Al Jazeera’ye şunları söyledi: “Bunların sahibini ve sigortasını kimin yaptığını bulmanın inanılmaz derecede zor olduğunu” söyledi. [murky] etraflarında kağıt izi var”.
“Genellikle yakıt ikmali adı verilen, gemiler arasında denizde yakıt aktarma işlemi yapıyorlardı. Bu da geminin gerçekte nereden geldiğini ve petrolün nereden geldiğini takip etmeyi zorlaştırıyor” diye ekledi.
Şunları ekledi: “Bazen yaptıkları aslında petrolü karıştırmak oluyor, böylece denizde bir gemiden gemiye transfer yapacak meşru bir geminiz olur ve gölge filoyla petrolü karıştırırlar, böylece petrolün nereden geldiğini takip etmek zorlaşır… yaptırımlardan kaçınmak için.”
Bu tankerler ne gibi sorunlara yol açıyor?
Yaşlandıkça sigortasız gemilerin kazalara karışması, petrol sızıntısı gibi çevresel felaketlere yol açabilmektedir.
Uzman bir denizcilik yayını olan Bunkerspot’a göre, suya, yaban hayatına ve yerel kıyı şeridine çok büyük zarar verebilecek bir gölge tankeri sızıntısı, yalnızca müdahale ve temizleme masrafına 1,6 milyar dolara kadar mal olabilir.
Geçen Aralık ayında, Rus yetkililer kontrol altına almak için çabaladılar. Kerç Boğazı’nda petrol sızıntısı Hafta sonu şiddetli fırtına sırasında hasar gören 50 yaşındaki iki tankerden kaynaklandı. Çevreye verilen zararın boyutu ve buna bağlı temizlik maliyetleri belirsizliğini koruyor.
Gemi çarpışmalarının yanı sıra kimyasal sızıntılar ve yasa dışı atık boşaltma yoluyla çevreye zarar verebilirler.
Gölge filolarını en çok kim kullanıyor?
Hayalet filo ticaretinden en çok yararlanan ülke Rusya’dır. Moskova büyük ölçüde Petrol ihracatını sürdürdü Batı yaptırımlarına rağmen Ukrayna’daki savaşı için istikrarlı bir gelir sağlıyor. Aynı ölçüde olmasa da İran ve Venezüella da hayalet filolar kullanarak fosil yakıt satıyor.
Şu anda Rus ham petrolünün en büyük alıcıları olan Çin ve Hindistan, yüksek indirimlerden yararlanıyor ve genellikle Batı’nın uyguladığı varil başına 60 doların çok altında petrol satın alıyor fiyat tavanıRusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından Aralık 2022’de uygulamaya konan uygulama.
S&P Global ve Ukrayna istihbaratının takipleri, Rusya’nın 2025’te büyük ölçüde gölge tanker filosuna güvendiğini gösteriyor. Ocak ve Eylül ayları arasında yaklaşık 5,4 milyon ton (veya Rusya ham petrol satışlarının yüzde 55’i gölge tankerler aracılığıyla) ithal eden Hindistan ana varış noktası oldu.
Çin, yaklaşık yüzde 15’lik daha küçük ama yine de önemli bir pay aldı. Genel olarak, Rusya’nın deniz yoluyla taşınan ham petrolünün çoğu artık Yedi Grup (G7) uyumlu nakliyenin dışına çıkıyor ve bu da gölge filonun bu ticaretteki merkezi rolünün altını çiziyor.
Hükümetler gölge filolara karşı ne gibi önlemler aldı?
Yaptırımların uygulanmasından kaçınmak için birçok gölge tanker ana nakliye rotalarının dışına çıktı. Kısmen bu şuna bağlıdır Avrupalı yetkililer artık gemiden gemiye transferler sırasında fiziksel denetimler gerektiriyor, bu da bu gemilerin geleneksel rotalarda çalışmasını daha riskli hale getiriyor.
Örneğin Danimarka, İsveç, Polonya, Finlandiya ve Estonya yakın zamanda Finlandiya Körfezi’nden ve İsveç ile Danimarka arasındaki sulardan geçen tankerler üzerinde sigorta kontrolleri yapmaya başladı. Bu, Rus petrolüne yönelik 2022 yaptırımlarına uyumu sağlamayı amaçlıyor.
Bu arada, Temmuz 2025’te Birleşik Krallık, Rusya’nın nakliye kapasitesini azaltmayı ve enerji kazançlarını azaltmayı amaçlayan 135 gölge filo gemisine ve iki bağlantılı firmaya Birleşik Krallık limanlarına erişim, sigorta ve finansal hizmetlere erişim kısıtlamaları gibi önlemler uyguladı.
ABD’de Başkan Donald Trump, Rusya’nın Ukrayna’da ateşkesi kabul etmeyi reddetmesi halinde benzer tedbirlerin uygulanacağı konusunda uyardı ve bu da gölge filolara karşı İngiltere ve Avrupa ile daha yakın transatlantik koordinasyon olasılığını artırdı.