Ne oldu?
Vezüv Yanardağı MS 79 yılında patlayarak Pompeii, Oplontis ve Stabiae şehirlerini kül ve kaya parçalarının altına, Herculaneum şehrini de çamur akıntısının altına gömdü.
İtalya’nın batı kıyısında bulunan Vezüv Yanardağı, kıta Avrupası’ndaki tek aktif yanardağdır ve dünyanın en tehlikeli yanardağlarından biri olduğu düşünülmektedir.
İtalya’nın güneyindeki kasaba 500°C’lik piroklastik sıcak dalgasıyla çarptığında, sakinlerin hepsi anında öldü.
Piroklastik akışlar, patlayan bir yanardağın kenarından yüksek hızda akan yoğun bir sıcak gaz ve volkanik malzeme topluluğudur.
Lavlardan daha tehlikelidirler çünkü daha hızlı hareket ederler, yaklaşık 700 km/saat hıza ve 1000°C sıcaklığa ulaşırlar.
Genç Pliny adında bir yönetici ve şair, felaketin gelişmesini uzaktan izledi.
Gördüklerini anlatan mektuplar 16. yüzyılda bulundu.
Yazısı, patlamanın Pompeii sakinlerini habersiz yakaladığını gösteriyor.
Vezüv Yanardağı MS 79 yılında patlayarak Pompeii, Oplontis ve Stabiae şehirlerini kül ve kaya parçalarının altına, Herculaneum şehrini ise çamur akıntısının altına gömdü.
Yanardağdan ‘şemsiye çamına benzeyen’ bir duman sütununun yükseldiğini ve etrafındaki kasabaları gece kadar kara hale getirdiğini söyledi.
İnsanlar ellerinde meşalelerle, çığlıklar atarak canlarını kurtarmak için koştular ve bazıları saatlerce kül ve ponza taşı yağmuru yağarken ağladı.
Patlama yaklaşık 24 saat sürerken, ilk piroklastik dalgalanmalar gece yarısı başladı ve yanardağ sütununun çökmesine neden oldu.
Sıcak kül, kaya ve zehirli gazdan oluşan bir çığ, saatte 124 mil (199 km) hızla yanardağın kenarından aşağı hücum ederek kurbanları ve günlük yaşamın kalıntılarını gömdü.
Herculaneum’da deniz kenarındaki tonozlu revaklara sığınan, mücevherlerine ve paralarına sarılan yüzlerce mülteci anında öldürüldü.
Orto dei fuggiaschi (Kaçakların Bahçesi), MS 79’da Vezüv Yanardağı’nın patlaması sırasında Pompeii’den kaçmaya çalışırken küllere gömülen 13 kurbanın cesedini gösteriyor.
İnsanlar Pompeii’den kaçarken ya da evlerinde saklanırken vücutları dalganın battaniyeleriyle kaplandı.
Pliny kaç kişinin öldüğünü tahmin etmezken, olayın ‘istisnai’ olduğu söylendi ve ölüm sayısının 10.000’i aştığı düşünülüyor.
Ne buldular?
Bu olay şehirlerin yaşamını sona erdirdi ama aynı zamanda onları yaklaşık 1700 yıl sonra arkeologlar tarafından yeniden keşfedilene kadar korudu.
Bölgenin sanayi merkezi Pompeii ve küçük bir sahil beldesi olan Herculaneum’da yapılan kazılar, Roma yaşamına dair benzersiz bir bakış açısı kazandırdı.
Arkeologlar külle kaplı şehirden sürekli olarak daha fazlasını ortaya çıkarıyor.
Mayıs ayında arkeologlar büyük evlerden oluşan bir ara sokak ortaya çıkardılar; balkonlar çoğunlukla sağlam ve hâlâ orijinal tonlarındaydı.
Orpheus Evi’nden bir köpeğin alçı kalıbı, Pompeii, MS 79. Kaosta yaklaşık 30.000 kişinin öldüğüne inanılıyor ve bugüne kadar hala cesetler keşfediliyor.
Hatta bazı balkonlarda antik Roma döneminde şarap ve yağ koymak için kullanılan konik şekilli pişmiş toprak vazolar olan amforalar bile vardı.
Keşif ‘tam bir yenilik’ olarak övüldü ve İtalyan Kültür Bakanlığı bunların restore edilip halka açılacağını umuyor.
Vezüv Yanardağı’nın patlaması sonucu yok olan ve altı metreye varan kül ve volkanik molozların altında kalan antik kentin kalıntıları arasında üst depolara nadiren rastlanıyor.
Kaosta yaklaşık 30.000 kişinin öldüğüne inanılıyor ve bugüne kadar hala cesetler keşfediliyor.