Slovenya, diğer Avrupa ülkelerinin değişiklik yapmasının ardından bazı ölümcül hasta yetişkinler için yardımlı ölümün yasallaştırılıp yasallaştırılmayacağı konusunda oylama yapıyor.
Küçük Avrupa Birliği ülkesinin parlamentosu ötenazi yasasını kabul etti Temmuzancak sağcı siyasetçi Ales Primc liderliğindeki bir yurttaş girişimi Pazar günü referandumu zorunlu kıldı.
Önerilen Hikayeler
4 öğenin listesilistenin sonu
Katılımcı seçmenlerin en az yüzde 20’sinin tasarıya karşı çıkması durumunda yasa reddedilecek. Slovenya’da 1,69 milyon seçmen bulunuyor.
Tasarıyı destekleyenler bunun gereksiz acıyı hafifleteceğini söyledi. Söz konusu topluma karşı olanlar, hastaların ölmesine yardım etmek değil, onlarla ilgilenmeli.
Aralarında Avusturya, Belçika, Hollanda ve İsviçre’nin de bulunduğu birçok Avrupa ülkesi, ölümcül hastaların hayatlarına son vermek için tıbbi yardım almasına zaten izin veriyor.
Slovenler ne öneriyor?
Bu yıl yürürlüğe girmesi planlanan tartışmalı yasaya göre, acısı dayanılmaz hale gelmiş ve diğer tüm tedavi seçenekleri tükenmiş olsaydı, bilinci açık ancak ölümcül hastalar, ölme hakkına sahip olacaktı.
Mevzuat, ABD’nin kabul ettiği yardımlı ölüm yasa tasarısına benziyor Birleşik Krallık Parlamentosu Haziran ayında. Britanya’nın tasarısı, altı aydan az ömrü olan ölümcül hasta yetişkinler için yardımlı intihara, iki doktorun onayına, adli gözetime ve ilacın kendi kendine uygulanmasına izin veriyor.
Slovenya yasası, iki doktorun onayının yanı sıra, sakinleşme dönemlerini ve ilacın kendi kendine verilmesini de gerektiriyor.
Dnevnik gazetesinin 700 yanıta dayanarak bu hafta yayınladığı ankete göre vatandaşların yaklaşık yüzde 54’ü yardımlı ölümün yasallaşmasını destekliyor, neredeyse yüzde 31’i buna karşı çıkıyor ve yüzde 15’i ise kararsız. Haziran 2024’te yüzde 55 yasayı destekledi.
Destekçiler ne diyor?
Başbakan Robert Golob vatandaşları yasayı desteklemeye çağırdı, “böylece her birimiz hayatlarımızı nasıl ve hangi onurla sonlandıracağımıza kendimiz karar verebilelim”.
Başkent Ljubljana yakınlarındaki Sveti Tomaz kasabasında yaşayan 86 yaşındaki Marijan Janzekoviç de tasarıyı destekliyor.
Eşi Alenka Curin-Janzekovic, 2023’te İsviçre’deki bir intihar kliniğinde yaşamına son vermeden önce şeker hastalığına bağlı hastalıklardan acı çekiyordu.
Reuters haber ajansına “Tekerlekli sandalyedeydi… ve o kadar acı çekiyordu ki onu izlerken bile kalbim acıdı” dedi.
Rakipler ne düşünüyor?
Yasaya karşı çıkan Çocukların ve Ailenin Sesi adlı ana siyasi grup, hükümeti yasayı hasta ve yaşlı insanları “zehirlemek” için kullanmakla suçladı.
Muhalifler, yasanın insanlık dışı olduğunu ve insan yaşamının dokunulmaz olduğunu ilan eden Slovenya Anayasasını ihlal ettiğini söyledi.
Öte yandan Sloven Katolik Başpiskoposu Stanislav Zore, devletin bunun yerine palyatif bakıma odaklanması gerektiğini söyledi.
“Hastalara ve ölmek üzere olanlara yardım edelim ama onlara intihar teklif etmeyelim” dedi. Katolik Kilisesi ötenaziye karşı çıkıyor.
Başka hangi ülkelerde yardımlı ölüm uygulaması yapılıyor?
Yardımlı ölüme Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki çeşitli eyaletler, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Avusturya, Almanya, Portekiz, İspanya ve İsviçre’de halihazırda izin verilmektedir.
Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada ve ABD’nin bazı eyaletlerinde yardımlı ölüm yasaları genellikle tıbbi yardım etrafında şekillenmektedir. Bu yetki alanları tipik olarak hastaların ölümcül hasta, zihinsel yeterliliğe sahip olmasını ve iki bağımsız doktor tarafından değerlendirilmesini gerektirir.
Bu ülkelerin çoğunda, hastanın ölümcül ilacı doğrudan bir doktorun sağlaması yerine kendi kendine uygulaması gerekiyor. Bu rejimler hasta özerkliğine ve bekleme süreleri gibi katı prosedür güvencelerine öncelik verir.
Hollanda, Belçika, Lüksemburg, İspanya ve Portekiz’de yardımlı ölüme yaklaşım hoşgörülüdür. Aktif ötenazi veya doktor tarafından uygulanan tedavi, hasta ölümcül hasta olmasa bile, tanımlanmış dayanılmaz acı koşulları altında yasaldır.
Almanya, Avusturya ve İsviçre’de, aktif ötanazinin aksine, yalnızca yardımlı intihara yasal olarak izin verilmektedir. Ötenaziye yönelik özel bir düzenleme rejimi bulunmadığından İsviçre bu durumun dışında kalıyor; bu da yerleşik olmayanların kuruluşlar aracılığıyla hizmete erişebileceği anlamına geliyor.
Şu anda başka hangi ülkeler yardımlı ölüm yasalarını tartışıyor?
İçinde MayısFransa Ulusal Meclisi “ölme hakkı”na ilişkin bir yasa tasarısını onayladı. Mevzuat, vatandaş veya ülkede ikamet eden ve tedavi edilemeyen hastalıklardan ve “dayanılmaz” fiziksel veya psikolojik acılardan muzdarip olan 18 yaş üstü yetişkinlerin ölümcül ilaç talep etmelerine izin verecek.
Tasarıya göre, ölümcül bir maddenin reçetelenmesinden önce bir sağlık ekibinin zorunlu düşünme süresinden önce hastanın durumunu değerlendirmesi gerekiyor. Hasta fiziksel olarak kendi kendine tedavi uygulayamayacak durumdaysa, bir doktor veya hemşire yardımcı olabilir.
Teklif, ciddi psikiyatrik rahatsızlıkları veya ilerlemiş Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif bozuklukları olan kişileri kapsamamaktadır. Tasarının şimdi Senato’ya gitmesi ve yasalaşmadan önce ikinci kez okunmak üzere Ulusal Meclis’e dönmesi gerekiyor.
Başka bir yerde, Britanya’nın alt meclisi haziran ayında yardımlı ölümün yasallaştırılması yönünde oy kullandı. Avam Kamarası az farkla Ölümcül Hasta Yetişkinler (Yaşamın Sonu) Yasa Tasarısı’nın lehine oy kullandı ve bu, İngiltere ve Galler’de yardımlı ölümün yasallaştırılmasına yönelik önemli bir adım oldu.
Tasarı, iki doktor ve bir psikiyatrist, bir avukat ve bir sosyal hizmet görevlisinin de yer aldığı bir panelin değerlendirmesine tabi olarak, altı aydan daha kısa bir ömrü olan zihinsel yeterliliğe sahip yetişkinlerin hayatlarına son vermek için tıbbi yardım talep etmelerine izin verecek.
Mevzuat henüz yasalaşmadı. Yine de, daha fazla inceleneceği ve değiştirilebileceği Lordlar Kamarası’ndan geçmesi gerekiyor. Yasalaşırsa uygulama için zaman çizelgesi 2029’a kadar olmayabilir.