Umut verici bir güncellemeyle bilim insanları, ozon deliğinin iyileştiğini ve yakında tamamen kapanabileceğini ortaya çıkardı.
Copernicus Atmosfer İzleme Servisi (CAMS), Antarktika üzerinde her yıl görülen deliğin 1 Aralık Pazartesi günü kapandığını tespit etti.
Bu sadece beklenenden daha erken değil, aynı zamanda 2019’dan bu yana en erken kapanışa da işaret ediyor.
Dahası, 2025 yılındaki ozon deliği maksimum boyutuyla 8,13 milyon mil kare (21,08 milyon km2) ile son beş yılın en küçüğü oldu.
Şunu işaret eder: üst üste ikinci yıl 2020-2023’teki büyük ve uzun ömürlü ozon delikleri serisine kıyasla nispeten küçük deliklerin sayısı.
Ve ozon tabakasının potansiyel olarak önümüzdeki birkaç on yıl içinde tamamen iyileşmesi yönündeki umutları artırıyor.
Copernicus Atmosfer İzleme Servisi (CAMS) direktörü Dr. Laurence Rouil, daha önce kapanmayı ve nispeten küçük boyutu ‘güven verici bir işaret’ olarak nitelendirdi.
‘Bu, ozon tabakasının iyileşmesinde şu anda gözlemlediğimiz yıllık istikrarlı ilerlemeyi yansıtıyor’ dedi.
Bilim insanları, 2025 yılındaki ozon deliğinin maksimum boyutunun, 8,13 milyon mil kare (21,08 milyon km2) ile son beş yılın en küçüğü olduğunu doğruladı.
Ozon deliği teknik olarak ozonun bulunmadığı bir ‘delik’ değildir; aslında Antarktika üzerinde olağanüstü derecede tükenmiş ozonun bulunduğu bir bölgedir.
Genellikle her Ağustos ayında açılır, Eylül veya Ekim aylarında maksimum boyutuna ulaşır ve Kasım sonu veya Aralık başında kapanır.
2025’te ozon deliği nispeten erken Ağustos ortasına kadar gelişti ve benzer bir yol izledi. 2023’ün büyük ozon deliği.
Ağustos 2025’in sonlarına doğru boyutu biraz küçüldü ve Eylül başında maksimum 8,13 milyon mil kare/21,08 milyon km2’lik alana ulaştı.
Bu boyut şu anda ‘oldukça tipik’ ancak 2023’te gözlemlenen maksimum 10,07 milyon mil kare/26,1 milyon km2’nin çok altında.
Uzmanlar, eylül ayında ozon deliğinin boyutunun kademeli olarak azalmaya başladığını ancak ‘hatırı sayılır bir boyutta kaldığını’ tespit etti.
Eylül ve Ekim ayları boyunca, 5,7 milyon mil kare/15 milyon km2 (kabaca Antarktika alanı) ile 7,7 milyon mil kare/20 milyon km2 arasındaydı.
Ancak ozon deliğinin alanı Kasım ayının ilk yarısında hızlı bir şekilde azaldı ve bu da erken kapanma ihtimaline işaret etti.
Ozon deliği teknik olarak ozonun bulunmadığı bir ‘delik’ değildir, aslında Antarktika üzerindeki stratosferde ozonun olağanüstü derecede tükendiği bir bölgedir. Resim, 1 Kasım 2025
Copernicus Atmosfer İzleme Servisi (CAMS), 2025 Antarktika ozon deliğinin 1 Aralık’ta sona erdiğini ve bunun 2019’dan bu yana en erken kapanma olduğunu doğruladı.
Kalıcı küçük bir düşük ozon alanı, 1 Aralık’ta tamamen kapanana kadar ayın ikinci yarısı boyunca devam etti.
Bu, 2019’dan bu yana (12 Kasım) en erken kapanmayı ve son kırk yılda ozon deliğinin en erken kapanmasını işaret ediyor.
Stratosferde (Dünya atmosferinin ikinci katmanı) yer alan ozon tabakası, güneşten gelen zararlı ultraviyole radyasyonun (UVB) neredeyse tamamını emer ve bu da onu Dünya yüzeyindeki yaşamın korunması için temel hale getirir.
Ozon tabakası olmasaydı, DNA’mıza zarar verecek ve cilt kanserini daha yaygın hale getirecek olan güneş UV radyasyonunda ciddi artışlar olurdu.
Dolayısıyla ozon tabakasında bir delik olması, Dünya yüzeyine ulaşan UV miktarını artırır ve delik ne kadar büyükse, o kadar çok maruz kalırız.
Ozon deliği ilk kez 1980’lerde İngiliz meteorolog Jonathan Shanklin tarafından keşfedilerek küresel manşetlere taşındı.
Bilim adamlarının açıkladığı gibi delik, insan yapımı kimyasalların, özellikle de CFC’lerin (kloroflorokarbonlar) atmosfere salınmasıyla yaratıldı.
Bu, Aralık 1987’de CFC’lerin ve diğer ozon tabakasını incelten maddelerin (ODS) üretimini durdurmaya yönelik uluslararası bir anlaşma olan Montreal Protokolü’nün imzalanmasına yol açtı.
Montreal Anlaşması ozon tabakasını incelten kimyasalların yüzde 99’unu aşamalı olarak ortadan kaldırırken, geri kalan yüzde 1 hâlâ Dünya’nın üst atmosferinde varlığını sürdürüyor.
Güney yarımkürede kış mevsiminde, Antarktika’nın üzerinde aşırı soğuk, dönen havadan oluşan büyük bir sütun oluşur.
Ozon deliğinin yıllık maksimum kapsamı: 2020, 2021, 2022 ve 2023 ozon delikleri özellikle büyük ve uzun ömürlüydü
Bu, kalan CFC’leri, soğuk koşulların ve güneş ışınımının ozon gazı tabakasını tüketmelerine olanak sağladığı bir alanda yoğunlaştırır.
Uzmanlar, kimyasal stabiliteleri nedeniyle bu süreç yavaş olsa da, CFC’lerin eninde sonunda atmosferden yok edileceğini umuyor.
CAMS uzmanlarına göre yasağın 2050 ve 2066 yılına kadar ozon tabakasının iyileşmesini sağlayacağı tahmin ediliyor.
Dr Rouil, ‘Bu ilerleme, uluslararası toplumun küresel çevre sorunlarına çözüm bulmak için birlikte çalışması durumunda neler başarılabileceğinin zamanında bir hatırlatıcısı olarak kutlanmalıdır’ dedi.
Bu arada bir BM raporu şunu söylüyordu: Ozon deliği 2040 yılına kadar iyileşebilir.